KENDİME YAZILAR
|
|
Seçim öncesi verilen vaatlerin yerine getirilme zamanı geliyor.
Bunlardan en önemlisi asgari ücretin net olarak 1.000 TL’den 1.300 TL’ye
çıkarılması. Asgari ücretin bu şekilde artırılmasının işverene getireceği yük
20 – 25 milyar TL arasında hesaplanıyor. İşverenler,
bu artışı kendi başlarına karşılamalarının çok zor olduğunu, özellikle küçük
işletme grubunda çok sayıda işten çıkarma olayı yaşanacağını söylüyorlar.
Önce asgari ücretin yüzde 30 arttırılmasının yaratabileceği sorunlara bir
bakalım.
Asgari ücretin yüzde 30 oranında artırılması diğer ücretlerin de
artırılmasına yol açabilecektir. Diyelim ki 9 kişi çalıştıran bir işletme söz
konusu. Bu işletmede çalışanların üçü asgari ücretle, üçü 1.100 TL net
ücretle, kalan üçü de 1.200 TL net ücretle çalışıyor olsun. Bu işletme, bu
yeni düzenleme gereği asgari ücretle çalışan üç kişiye yüzde 30 ücret artışı
yaptığında ister istemez diğer çalışanlarına da ücret artışı yapmak zorunda
kalacaktır. Aksi takdirde asgari ücretle çalışan üç kişi diğerlerinin önüne
geçer. Bu da işletmede çalışanlar arasında ciddi sıkıntılar yaratır. Bunu
önlemek isteyen işletmenin zorunlu olarak öteki çalışanlarına da ücret artışı
yaptığını düşünelim. Aşağıdaki tablo bu durumu gösteriyor.
Bu hesaplama net ücretler üzerinden yapılmıştır. Buna göre
işletmenin yalnızca net ücretlere bakılarak ortaya çıkan yıllık maliyet artışı (148.140 –
118.800 =) 29.340 TL’dir.
Net ücretler üzerinden yapılan
bu hesaplamada bile işletmeye gelen maliyet artışı yüzde 25 dolayındadır. İşin içine vergi ve SGK
primleri girdiğinde maliyet farkı daha yukarılara gidecektir.
Bu artışın bazı sonuçları olur:
(1) Bazı işletmeler bu yükü kaldıramayacağı için çalışanların sayısını azaltma
yoluna gider. Bu, işsizliği artırır.
(2) İç pazara mal satan işletmelerin bir bölümü maliyetlerine
gelen bu yükü fiyatlarına yansıtır. Bu, enflasyonu artırır. İşletmelerin bir
bölümü ise bu artışı fiyatlarına yansıtamaz ve zarar ederler. Bir süre sonra kapanan işletmeler
görürüz. Bu, işsizliği artırır.
(3) İhracata yönelik işletmeler dış pazarlardaki darlıklar
nedeniyle maliyetlerine gelen bu artışı kolay kolay fiyatlarına
yansıtamazlar. Bu, onların kârını düşürür, bazılarında zarara yol açabilir. İhracatta
düşüşler ortaya çıkabilir.
Devlet, ortaya çıkacak bu artışın bir bölümünü karşılayabilir mi?
Karşılayabilir ama bunun da bir maliyeti vardır. Mesela, özel
kesimde oluşacak bu ücret artışından kaynaklanacak vergi artışı bu maliyet
artışının karşılanmasında kullanılabilir. Buna ek olarak örneğin faiz
gelirlerinden yapılan vergi kesintisi oranları 2’şer puan artırılabilir.
Kuşkusuz bunların da bazı sonuçları vardır. Örneğin faiz gelirlerindeki gelir
vergisi oranları 2’şer puan artırılırsa bankalar ister istemez mevduat
faizlerini ve dolayısıyla kredi faizlerini artırmak zorunda kalırlar. Bu da
hem büyüme üzerinde hem de yanlış söylemlerle faize karşı duyarlılığı iyice
artırılmış olan toplum üzerinde sıkıntı yaratabilir.
Son bir konuya daha değinelim. Özel kesimde özellikle asgari
ücretlilere yapılacak bu ücret artışlarının kamu kesimindeki ücret
pazarlıkları için baz oluşturacağını, kamu kesiminde çalışan memur ve
işçilerin bu artışlara odaklanarak talepte bulunacağını da dikkate almak
gerekir. Kamu kesiminde ortaya çıkacak enflasyon üstü ücret artışları,
enflasyonu körüklemesinin yanında bütçe açığını da artırır.
Ekonomi politikası, kolay görünen ama aslında oldukça zor olan
bir konudur. Ekonomi bilimiyle, siyaseti harmanlayarak eldeki
olanaklarla neleri yapabileceğinize karar vermenizi gerektirir. Siyaset ağır
basmış ve eldeki olanakların ötesinde işlere girişmişseniz bunun ekonomideki
bedeli enflasyon, bütçe açığı veya cari açık ya da hepsinin bir arada
görüleceği daha büyük bir istikrarsızlık hali olarak karşınıza çıkar. Ekonominin yaşama yansıması
sürekli olarak kırk katır mı kırk satır mı sorusuna yanıt aranmasından başka
bir şey değildir.
İşte bütün bu nedenlerle ben burada seçimden önce yazdığım
‘Bütçe Açığını Artırmadan Büyüme Oranı Artırılabilir mi’ başlıklı yazımda bu
konuyu tartışmış ve önerimi açıklamıştım. Meraklısı için link:
 |
|
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder